De dag begon met een terugblik van Hannah Olthof (Hogeschool Van Hall Larenstein) op het project Kennisportaal en Kennismakelaar Boerenlandvogels. Dit project heeft als doel het stimuleren van kennisdeling over de ecologie van boerenlandvogels tussen onderzoek en praktijk. Vanuit het project zijn ongeveer 20 kennisbijeenkomsten georganiseerd en is een online kennisportaal op Groen Kennisnet opgezet waar veel bestaande kennis is ontsloten en samengebracht en alle verslagen van de kennisbijeenkomsten te vinden zijn. Door middel van een LinkedIn-pagina (Kennisportaal Boerenlandvogels) hebben we nog meer kennis kunnen delen en bezoekers naar het online kennisportaal kunnen trekken. Het project loopt tot juni 2025. Hogeschool Van Hall Larenstein gaat hierna verder met een project gericht op het delen van kennis over de ecologie van boerenlandvogels onder loonwerkers, (toekomstige) boeren, erfbetreders en docenten. In het kader hiervan blijft het Kennisportaal Boerenlandvogels en de gelijknamige LinkedIn-pagina bestaan en actueel.

Toolbox natuurinclusieve akkerbouw

Na de korte terugblik op de Kennismakelaar en Kennisportaal Boerenlandvogels kreeg Boki Luske (Louis Bolk Instituut) de gelegenheid om een nieuwe toolbox Natuurinclusieve Akkerbouw te demonstreren. Deze toolbox is ontwikkeld vanuit het project‘Praktische invulling natuurinclusieve akkerbouw rondom natuurgebieden’. Het doel is om inzichtelijk te maken welke maatregelen elkaar ondersteunen voor verschillende soortgroepen en welke maatregelen dus te combineren zijn. Hierdoor kunnen verschillende partijen in een gebiedsproces samen besluiten welke maatregelen wel of niet passend zijn in een gebied en daarmee een gebiedsplan opstellen. De vraag aan de deelnemers was om deze toolbox uit te proberen en feedback te geven. De definitieve toolbox komt binnenkort beschikbaar op de website van het OBN: natuurkennis.nl. Bekijk deze pagina van het Louis Bolk Instituut voor meer informatie over dit project.

Bedrijfsnatuurplannen

Hierna namen Otto Vloedgraven (BoerenNatuur Veluwe) en Raphael Ostendorf (BoerenNatuur Flevoland) het woord om te vertellen over hun ervaringen met het werken met bedrijfsnatuurplannen. In een bedrijfsnatuurplan kijkt het collectief samen met de ondernemer welke natuurwaarden er al aanwezig zijn op het boerenbedrijf en welke ontwikkeld kunnen worden. Ook wordt er gekeken naar welke maatregelen inpasbaar zijn en waar mogelijkheden liggen voor subsidieregelingen of vergoedingen vanuit de markt. Zie deze brochure voor meer informatie over bedrijfsnatuurplannen in Gelderland.

Ostendorf gaf aan dat in Flevoland het best een uitdaging is om voldoende deelnemers te vinden voor het opstellen van een bedrijfsnatuurplan. Zeker wanneer herwaardering van grond geen mogelijkheid is, is het voor veel ondernemers niet aantrekkelijk om landschapselementen aan te leggen. Biologische boeren zijn over het algemeen meer geïnteresseerd vanwege het belang bij natuurlijke vijanden. Gangbare deelnemers kiezen vaker voor kortetermijnmaatregelen als het telen van eiwitgewassen. De nieuwe toolbox Natuurinclusieve akkerbouw kan een mooie rol spelen bij het maken van een bedrijfsnatuurplan. Bekijk deze brochure voor meer informatie over bedrijfsnatuurplannen in Flevoland.

Ecologie en beheer

Tot slot gaf Jules Bos (Vogelbescherming Nederland) een presentatie over de ecologie en beheer van akkervogels. Hij ging in op het op de vraag waar we staan met akkervogels in Nederland op het gebied van kennis over de ecologie en de knelpunten in bescherming. Hierbij ging hij dieper in op drie typische akkervogels: de geelgors, gele kwikstaart, patrijs. Bekijk hier de presentatie van Jules Bos. Hierna ging hij dieper in op de veldleeuwerik. Hij haalde hierbij twee onderzoeken aan, één Duits onderzoek van Pütmanns et al., 2022 gepubliceerd in Ecology en Evolution en één onderzoek van Kenniscentrum Akkervogels uitgevoerd in Zeeland.

De veldleeuwerik broedt veel in grasklaver- of luzernepercelen maar kan daar vaak niet veilig zijn jongen grootbrengen, omdat de nesten uitgemaaid worden. Om dat te voorkomen is een uitgestelde maaidatum noodzakelijk. Zomergraan is ook een gunstig broedgewas voor veldleeuweriken, mits het op tijd wordt ingezaaid. In maart bepalen veldleeuweriken hun territorium, dus daarna moet er niet nog gezaaid hoeven te worden. Ook overstaande graanstoppel is een geschikt broedhabitat voor veldleeuweriken. In principe moet maaien in het broedseizoen voorkomen worden, maar soms kan maaien nuttig zijn om het gewas open te houden. (winter) Beweiding kan hier mogelijk ook iets in betekenen. Bovenal is gewasvariatie belangrijk voor de veldleeuwerik, zodat er elk jaar voldoende mogelijkheden zijn om veilig te broeden en te foerageren.

Beheerpakketten

We eindigden de bijeenkomst met een interactieve sessie waarbij we kennis en ervaringen uitwisselen over verschillende beheerpakketten voor het leefgebied Open Akker. In kleine groepen gingen we in op: verschillen in aanvullende beheervoorschriften, beoordeling van de ecologische kwaliteit, het doel van het beheerpakket en de animo bij boeren. Het was een waardevolle bijeenkomst waarbij veel kennis en ervaringen zijn gedeeld.

Terugblik: Kennisbijeenkomst – Open Akker